e-Emph@sis Τρέχον Τεύχος
Ηλεκτρονικό Περιοδικό του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου
Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων
Σεπτέμβριος 2009 - 21ο 'Αλλα Τεύχη

Νέα για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση
 

Ο μικρός Νικόλας στο 1ο Δημοτικό Οβρυάς

Μάθηση μέσα από δραματοποίηση και φωτογράφηση
 
Διαβάζοντας κανείς τις περιπέτειες του «μικρού Νικόλα» διαπιστώνει ότι αν και γραμμένες μισό αιώνα πριν, είναι διαχρονικές και διαπολιτισμικές. Οι ιστορίες που βιώνει ο κεντρικός ήρωας και οι συμμαθητές του θα μπορούσαν να συμβούν στους σημερινούς μαθητές, ειδικά σε μια περιοχή όχι απόλυτα αστική όπως η Οβρυά Αχαΐας.

Έτσι, με αφορμή μια άσκηση της Ε΄ τάξης ο μικρός Νικόλας «φοίτησε» στην Ε1 τάξη του 1ου Δημοτικού Οβρυάς, του δήμου Μεσσάτιδος, έως το τέλος της σχολικής χρονιάς 2008-09 ενώ οι περιπέτειές του κυκλοφόρησαν σε μορφή φωτορομάντζου από τις μαθήτριες και τους μαθητές της Ε1 με τη βοήθεια του δασκάλου τους κ. Α. Τσαλίκη. Η Ε1 αποτελούνταν συνολικά από 15 μαθητές ενώ το σχολείο με δ/ντή τον κ. Δ. Κυριαζόπουλο είναι 12θέσιο και έχει περίπου 220 μαθητές. Κάθε χρόνο στο σχολείο πραγματοποιούνται διάφορα προγράμματα: περιβαλλοντικά, πολιτιστικά και αγωγής υγείας, ενώ πρόσφατα το σχολείο εντάχθηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Comenius.
 
Η άσκηση που υπάρχει στην ενότητα «Βιβλία-Βιβλιοθήκες» του βιβλίου στο μάθημα της Γλώσσας προτείνει να διαβαστεί ένας αριθμός βιβλίων από 2 ομάδες παιδιών και στη συνέχεια να γίνουν κάποιες δραστηριότητες, όπως δραματοποίηση, δημιουργία σταυρολέξων κ.ά., τα οποία θα παρουσιαστούν σε μια συνάντηση των 2 ομάδων που θα έχει το χαρακτήρα γιορτής. Η άσκηση τροποποιήθηκε λίγο και αποφασίστηκε καθένα από τα τμήματα της Ε΄ τάξης να επιλέξει 1 βιβλίο, το οποίο θα διαβαστεί στην τάξη, θα γίνουν κάποιες δραστηριότητες από όλους τους μαθητές του κάθε τμήματος και στη συνέχεια αυτές θα παρουσιαστούν σε μια συνάντηση των 2 τμημάτων. Το Ε2 επέλεξε να διαβάσει «Το καπλάνι της βιτρίνας» της Άλκης Ζέη ενώ το Ε1 μετά από μια συζήτηση κατέληξε στο βιβλίο «Ο μικρός Νικόλας» των Ρενέ Γκοσινί και Ζαν-Ζακ Σανπέ, ίσως επειδή το εξώφυλλο με το πολύ ζωντανό σκίτσο του Σανπέ με τους μαθητές της τάξης του Νικόλα να τσακώνονται κίνησε το ενδιαφέρον των παιδιών.
 
Επίσης, η σχετικά πρόσφατη νέα κυκλοφορία «Ο μικρός Νικόλας σε νέες περιπέτειες» έχει ξαναφέρει τα βιβλία της σειράς στις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων, οπότε πολλά παιδιά εκδήλωσαν την επιθυμία να γνωρίσουν τον ήρωα και τις περιπέτειές του. Η δομή του βιβλίου, που αποτελείται από 19 αυτοτελή κεφάλαια-ιστορίες βοήθησε στην αποσπασματική του ανάγνωση. Αφιερώθηκε αρχικά ένα 2ωρο γλώσσας στην ανάγνωση κάποιων κεφαλαίων και στη συνέχεια διαβαζόταν όταν υπήρχε χρόνος, κυρίως στις ώρες της Ευέλικτης ζώνης. Ο μικρός Νικόλας έμεινε έτσι επισκέπτης της Οβρυάς μέχρι το τέλος της χρονιάς.
 
Με την ολοκλήρωση της ανάγνωσης οι μαθητές συμπλήρωσαν ένα φύλο με τις εντυπώσεις τους, την περίληψη του βιβλίου, την αγαπημένη τους σκηνή, όπως και τι δεν τους άρεσε ή τι θα άλλαζαν. Επιπλέον, έφτιαξαν ένα κολάζ αποτελούμενο από ασπρόμαυρα σκίτσα του βιβλίου, τα οποία τα παιδιά χρωμάτισαν με μεγάλο ενθουσιασμό. Πολλά από τα έργα των μαθητών με μεγάλη προσοχή στη λεπτομέρεια και ιδιαίτερα ζωντανά χρώματα, στόλισαν τον τοίχο της τάξης.
 
Όταν ολοκληρώθηκε η ανάγνωση του βιβλίου, επιλέχθηκαν κάποια κομμάτια για δραματοποίηση. Η τάξη χωρίστηκε σε 3 ομάδες: τους Ερευνητές, τους Επιστήμονες και τα Λιοντάρια και κάθε ομάδα ανέλαβε να δραματοποιήσει 1 κεφάλαιο. Το γεγονός ότι ο Νικόλας πηγαίνει σε σχολείο αρρένων και κατά συνέπεια οι φίλοι και οι συμμαθητές του είναι αγόρια δημιουργούσε ένα μικρό πρόβλημα. Υπήρχαν 6 κορίτσια στην τάξη και έπρεπε να βρεθούν ρόλοι και για αυτά. Αποφασίστηκε τελικά να παίξουν ρόλους αγοριών, το ρόλο της μητέρας, της δασκάλας ή κάποιους από τους ρόλους των ενηλίκων όπου δεν έχει σημασία το φύλο, όπως ο πωλητής παιχνιδιών.
 
Οι ομάδες κανόνισαν να συναντηθούν και κάποια απογεύματα εκτός ωρών λειτουργίας σχολείου, για να διαμορφώσουν το έργο. Παρόλο που η Οβρυά είναι σχετικά μικρή περιοχή, είναι εντυπωσιακό το πόσο σπάνια βλέπουν τα παιδιά κάποιους συμμαθητές τους εκτός σχολείου, οπότε η άσκηση ήταν και μια ευκαιρία να κοινωνικοποιηθούν περισσότερο.
 
Δόθηκαν κάποιες οδηγίες από το δάσκαλο που αφορούσαν στη δραματοποίηση αλλά και στο ότι δεν πρέπει να βασιστούν μόνο στους διαλόγους του κειμένου, αλλά να προσθέσουν και άλλους, φροντίζοντας ώστε να συμπεριλάβουν σημαντικές πληροφορίες που υπάρχουν στο κείμενο αλλά όχι στο διάλογο. Με τον τρόπο αυτό ο θεατής θα μπορέσει να πάρει τις πληροφορίες που χρειάζεται για να κατανοήσει το κείμενο που θα δει να παίζεται και δε θα έχει διαβάσει προηγουμένως.
 
Η ανταπόκριση από τους μαθητές για μια ακόμα φορά ήταν εντυπωσιακή. Σε πολύ λίγο χρόνο γράφτηκε το κείμενο, έγιναν οι πρόβες και βρέθηκαν τα αντικείμενα που χρειαζόταν για το σκηνικό. Τα παιδιά δημιούργησαν μόνα τους τα κείμενα και έπαιξαν τους ρόλους τους με μεγάλη φυσικότητα και άνεση. Πολύ μεγαλύτερη φυσικότητα από τις συνηθισμένες γιορτές στις εθνικές επετείους, ίσως γιατί το κείμενο και οι καταστάσεις τους ήταν οικείες ή επειδή υπήρχε και η δυνατότητα αυτοσχεδιασμού. Αυτό είχε βέβαια άμεση σχέση με την οικειότητα των καταστάσεων που δραματοποιήθηκαν. Σε κάποιες περιπτώσεις οι μαθητές μεγάλωσαν τους ρόλους που θα έπαιζαν ή γενικότερα μεγάλωσαν κάποιες σκηνές, για να μπορέσουν να παίξουν όλοι.
 
Την Παρασκευή 10 Απριλίου 2009 οι 3 ομάδες ήταν έτοιμες για να παρουσιάσουν τα θεατρικά τους στους συμμαθητές τους αλλά και στους μαθητές και την δασκάλα του Ε2. Πέρα από τα κείμενα οι μαθητές είχαν φροντίσει και για όλα τα αντικείμενα που χρειάζονταν για τη δραματοποίηση όπως για παράδειγμα το κουτί, το οποίο έπαιζε το ρόλο του αυτοκινήτου. Όλοι οι μαθητές ήταν πολύ φυσικοί και σχεδόν επαγγελματικοί στους ρόλους τους αλλά χωρίς να ξεχνάνε και το στοιχείο της διασκέδασης.
 
Αργότερα, προς το τέλος της σχολικής χρονιάς, και αφού μια επανάληψη τους δεν θα ήταν ενδεχομένως το ίδιο αποτελεσματική, αποφασίστηκε να φωτογραφηθούν τα 3 μικρά θεατρικά και να παρουσιαστούν σε μορφή βιβλίου.
               
Για μεγαλύτερη αυθεντικότητα, κάποιοι ρόλοι ξαναμοιράστηκαν, τα κορίτσια πήραν ρόλους γυναικείους-ενηλίκων και οι ομάδες ανακατεύτηκαν. Η φωτογράφηση έγινε μέσα στην τάξη, στη σκηνή του θεάτρου και στην αυλή του σχολείου, καθώς και σε όσους φυσικούς χώρους γύρω από το σχολείο υπήρχε η δυνατότητα φωτογράφησης.
 
Η συμμετοχή ήταν το ίδιο ενθουσιώδης όσο στις προηγούμενες δραστηριότητες. Τα παιδιά με συνέπεια, περίμεναν υπομονετικά τη σειρά τους, έπαιξαν τους ρόλους τους, στήθηκαν για πολλαπλές λήψεις, ή απλά παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον την φωτογράφηση των συμμαθητών τους. Οι φωτογραφίες από τα θεατρικά μετά από αρκετή επεξεργασία στον ηλεκτρονικό υπολογιστή παρουσιάστηκαν με τη μορφή φωτορομάντζου-κόμικ σε ένα μικρό βιβλίο σε αρκετά αντίτυπα ώστε να έχουν όλα τα παιδιά ένα ενθύμιο. Το βιβλίο λόγω του σχετικά αυξημένου κόστους χρηματοδοτήθηκε από το σχολείο αλλά και από τους ίδιους τους μαθητές.
 
Τα 3 κεφάλαια του βιβλίου ζωντάνεψαν μέσα από μια σειρά φωτογραφιών που μοιάζουν να έχουν προέλθει από κάποια ταινία. Τα παιδιά με απόλυτη φυσικότητα φωτογραφήθηκαν σαν να ήταν ηθοποιοί. Το αποτέλεσμα, πρωτότυπο και διασκεδαστικό, κάνει τον αναγνώστη να χαμογελάσει ή ακόμα και να γελάσει δυνατά βλέποντας το Νικόλα και τους φίλους του να ζωντανεύουν.
 
Το βιβλίο «Ο μικρός Νικόλας» είναι γραμμένο σε 1ο πρόσωπο και ο ίδιος ο ήρωας αφηγείται τις περιπέτειες αλλά και τις σκέψεις του. Τα πάντα στο βιβλίο περιγράφονται μέσα από τα μάτια των μικρών που συχνά δεν καταλαβαίνουν ή παρερμηνεύουν τις αντιδράσεις των μεγάλων. Τα παιδιά της ιστορίας δεν κατανοούν συχνά τους λόγους της τιμωρίας ή του θυμού των μεγάλων. Οι παρερμηνείες τους επεκτείνονται και σε έννοιες όπως «καλό παιδί», «καλός μαθητής», «άτακτο παιδί», καθότι τα παιδιά δεν έχουν πάντα το ίδιο σύστημα αξιών με τους ενήλικες. Οι παρερμηνείες και η διαφορετική αντίληψη καταστάσεων, ανάμεσα στους μεγάλους, γονείς, δασκάλους, και τους μικρούς, ο Νικόλας και οι φίλοι του, είναι η βασική πηγή του κωμικού στοιχείου που υπάρχει στο βιβλίο.
 
Επιπλέον, η ανάγνωση των κεφαλαίων αποτέλεσε ερέθισμα για συζήτηση μέσα στην τάξη σε θέματα όπως «τι περιμένουν οι γονείς τους από τα παιδιά τους;» και πώς τα ίδια αντιδρούν σε αυτές τις προσδοκίες, αλλά και γενικότερη συζήτηση για την κοινωνία, τις αξίες της και την ηθική. Επιπλέον, με αφορμή τις διαφορετικές εκδόσεις του βιβλίου έγινε συζήτηση για τους συγγραφείς, τους εκδοτικούς οίκους, τους μεταφραστές, και τους εικονογράφους των παιδικών βιβλίων και κανονίστηκε η επίσκεψη στην τάξη του εικονογράφου παιδικών βιβλίων κ. Δ. Κάσδαγλη. Επίσης, στις 2 Απριλίου 2009, Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, οργανώθηκε από το δ/ντή του σχολείου η επίσκεψη στο σχολείο του συγγραφέα παιδικών βιβλίων κ. Μ. Αυτζή.
 
 «Ο ενθουσιασμός και το κέφι με τα οποία οι μαθητές αντιμετώπισαν όλες τις δραστηριότητες υπήρξαν αξιοσημείωτα. Η μάθηση έγινε πραγματικά παιχνίδι. Γιατί η όλη διαδικασία ήταν σαφώς πρωταρχικά διαδικασία μάθησης. Μάθηση προέκυψε από την ίδια την ανάγνωση του βιβλίου, τις αναλύσεις που ακολούθησαν, τις περιλήψεις που γράφτηκαν, καθώς και από τις διαδικασίες της δραματοποίησης και της φωτογράφησης. Ακόμα ενισχύθηκε το πνεύμα της ομαδο-συγκεντρωτικής διδασκαλίας», δήλωσε γεμάτος ικανοποίηση ο δάσκαλος της τάξης.
 
Μεγάλη ήταν επίσης η πειθαρχία και κυρίως η αυτοπειθαρχία που έδειξαν οι μαθητές κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων, και ακόμα περισσότερο το ενδιαφέρον που έδειξαν ώστε το αποτέλεσμα να μοιάζει φυσικό και όσο το δυνατόν σωστό.
 
Έτσι, εν αναμονή και της νέας ταινίας «Ο μικρός Νικόλας» που θα προβληθεί στους κινηματογράφους το Δεκέμβριο 2009 οι μαθητές της Οβρυάς προτείνουν όχι 1 αλλά 3 ηθοποιούς στο ρόλο του Νικόλα, 1 για κάθε κεφάλαιο.
 

       Εκτυπώσιμη Μορφή  Εκτυπώσιμη Μορφή               4106 προβολές

Υλοποίηση: ΕΑΙΤΥ - Τομέας Δικτυακών Τεχνολογιών Συντακτική Ομάδα         Επικοινωνήστε μαζί μας